Pasywny dom ekologiczny to inwestycja w przyszłość. I mowa tu nie tylko o trosce o środowisko naturalne, ale również o mniejsze rachunki w dłuższej perspektywie. Choć budowa domu pasywnego to wciąż w Polsce większe (i kosztowniejsze) wyzwanie niż postawienie tego tradycyjnego, to coraz więcej ludzie je podejmuje.
Czym charakteryzuje się dom ekologiczny?
Pojęcia domu ekologicznego często używa się wymiennie z określeniem domu energooszczędnego. Jest w tym sporo prawdy, ale dom ekologiczny określenie dużo pojemniejsze: nie chodzi tu tylko o dom jako budynek, ale bardziej o całokształt rozwiązań, które przekładają się też na otoczenie. Czy częścią domu ekologicznego będzie korzystanie z samochodu elektrycznego? Bez wątpienia tak. Tak samo jak na przykład instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków. Choć często zwraca się uwagę, że koszty inwestycyjne są w tym przypadku większe niż założenie szamba, to jednak w długiej perspektywie oczyszczalnia to tania w eksploatacji i bezobsługowa instalacja, która zapewnia komfort i bezpieczeństwo użytkowania.
W poradnikach OBI szczegółowo wyjaśniono, czym jest przydomowa oczyszczalnia ścieków i w jakich warunkach można ją założyć. Sięgnij po ekspercką wiedzę. Czytaj: Przydomowa oczyszczalnia ścieków – jak wykonać biologiczną oczyszczalnię ścieków? – poradnik OBI.
Pasywny dom ekologiczny – co to jest?
Pasywny dom ekologiczny to jeszcze inna para kaloszy. Idea i praktyka wywodzi się z Niemczech, gdzie w latach dziewięćdziesiątych zeszłego stulecia zaczęto stawiać pierwsze tego typu domy i określono ich parametry techniczne. Czym w ogóle są domy pasywne?
Charakteryzują się rozwiązaniami technologicznymi, które drastycznie zmniejszają zapotrzebowanie na energię, potrzebną do ogrzewania. Przyjrzyjmy się liczbom. Przyjmuje się, że domy pasywne nie potrzebują więcej niż 15 kWh na metr kwadratowy rocznie do ogrzewania, a także 120 kWh na metr kwadratowy jeśli chodzi o grzanie wody i pracę urządzeń elektrycznych. To dużo mniej niż domy tradycyjne!
Charakterystyczne cechy domu pasywnego można wymienić w kilku punktach:
- wykorzystanie odpowiedniego materiału (np. betonu komórkowego) do budowy w technologii murowanej lub drewnianej
- prosta, zwarta bryła budynku
- brak mostków termicznych, czyli większa szczelność budynku
- zorientowanie budynku w kierunku południowym
- duże, ale niezwykle szczelne (trójwarstwowe) okna, usytuowane przede wszystkim na południowej ścianie.
Różnica między domem pasywnym a energooszczędnym
Każdy dom pasywny jest domem energooszczędnym, ale nie każdy dom energooszczędny musi być domem pasywnym. W przypadku domów pasywnych często rezygnuje się z systemów grzewczych, ponieważ doskonała izolacja pozwala na otrzymanie odpowiedniej temperatury w domu. Z kolei domy energooszczędne takie systemy posiadają, zużywając więcej energii do ogrzewania niż domy pasywne, ale często przy pomocy odnawialnych źródeł.
Czytaj również: Ekologiczne ogrzewanie domu – jakie ogrzewanie do eko domu – piec gazowy, kocioł, pompa ciepła?
Projektowanie domów pasywnych
Projektowanie domu pasywnego składa się z kilku etapów. Każdy przypadek należy zresztą rozpatrywać indywidualnie, a podjęcie tej czy innej decyzji na danym etapie będzie oczywiście przekładało się na ostateczny koszt inwestycji.
Wybór działki
Wbrew pozorom jest to bardzo ważny punkt. Biorąc pod uwagę, że domy pasywne bazują w dużym stopniu na cieple słonecznym, to stawianie budynku w zacienionym miejscu nie ma żadnego sensu. Jeśli więc strona południowa danej działki jest przysłonięta przez wzniesienia, wysokie drzewa czy inne zabudowania (które mogą powstać w przyszłości – weźmy to pod uwagę!), pomysł z domem pasywnym może nie wypalić.
Projekt domu pasywnego
Po wyborze odpowiedniej działki pora na przygotowanie projektu domu. Koszt gotowego projektu z reguły jest tańszy niż projekty indywidualne (które mogą kosztować kilkanaście tysięcy zł). Na etapie projektowania domu będziemy musieli określić wielkość i bryłę domu oraz rozstrzygnąć problem zintegrowania garażu z budynkiem mieszkalnym.
Wybór technologii
Domy pasywne mogą być budowane w technologii murowanej lub drewnianej. Każda z nich ma swoje wady i zalety. Pierwsza z nich, dużo bardziej popularna, charakteryzuje się większą trwałością i dużą bezwładnością ciepła (dłużej się nagrzewają, ale też dłużej oddają ciepło). W technologii murowanej pojawiają się też problemy związane z mostkami ciepła.
Z kolei dom pasywny na drewnianej konstrukcji lekkiej (wykonanej z drewna klejonego) odznacza się niską masą własną, elastycznością i nośnością, ale też całkiem wysoką wytrzymałością. Co ważne, w tej technologii nie ma większych problemów z mostkami ciepła, a samo stawianie szkieletu drewnianego trwa krócej niż stawianie konstrukcji murowanej.
Ocieplanie domu
Kluczowa kwestia w projektowaniu domy pasywnego to oczywiście ocieplanie budynku. Do właściwej izolacji ścian wykorzystuje się wysokiej jakości styropian. Technika układania elementów zapobiega powstawaniu mostków termicznych, a przez to utarcie ciepła. Powłoka izolacyjna w domach pasywnych powinna mieć około 30 cm grubości.
Domy pasywne – cena
Tu dochodzimy do kluczowej kwestii związanej z domami pasywnymi: czy to się w ogóle opłaca? Jeśli brać pod uwagę same koszty eksploatacji, to nie ma najmniejszych wątpliwości, że tak! Najpierw jednak trzeba taki dom postawić. Dużo zależy oczywiście od warunków i projektu, ale oblicza się, że budowa domu pasywnego to koszt ok. 400 tysięcy złotych za 100 metrów kwadratowych. Dla porównania, normalny dom w podobnej cenie miałby przynajmniej ok. 150 metrów kwadratowych, a za budowę domu energooszczędnego o powierzchni 100 metrów kwadratowych trzeba zapłacić ok. 350 tysięcy zł (oczywiście wykończenie do stanu deweloperskiego).
Dom zeroenergetyczny, czyli dom pasywny z fotowoltaiką
Warto tutaj wspomnieć jeszcze o tzw. domie zeroenergetycznym, który może być kolejnym etapem domu pasywnego. O ile dom pasywny opiera się na założeniu maksymalizacji zysków energetycznych oraz minimalizacji strat ciepła, o tyle dom zeroenergetyczny produkuje w ciągu tyle energii (z wykorzystaniem paneli fotowoltaicznych), ile sam wykorzystuje. W ten sposób mamy do czynienia z domem prawdziwie samowystarczalnym. Biorąc pod uwagę, że dom pasywny w ogóle nie potrzebuje tak wiele energii, koszty instalacji fotowoltaicznej też będą ograniczone.
Na temat szczegółów dotyczących funkcjonowania paneli fotowoltaicznych przeczytacie w poradniku OBI : Panele fotowoltaiczne w ekologicznym domu – czy fotowoltaika się opłaca?
Podsumowanie
Choć domy pasywne to wciąż nowość w naszym kraju, to należy spodziewać się, że będzie ich tutaj coraz więcej. Konstrukcja wykorzystująca każdą możliwość, aby ograniczyć wydatki związane z ogrzewaniem domu jest niemal skazana na sukces. Zwłaszcza jeśli idzie to w parze z cięciami wydatków, czyli kosztów eksploatacji. Nie ma wątpliwości, że pasywny dom ekologiczny to dom przyszłości.
