Jak bezpiecznie nosić i dbać o maski ochronne

W związku z pandemią i rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19, maseczki ochronne na dobre zagościły w naszej codzienności i nikogo już nie dziwią.. Jeszcze do niedawna noszono maski jedynie w salach operacyjnych, szpitalach zakaźnych oraz w większych miastach w związku z dużym zapyleniem, zanieczyszczeniem powietrza a obecnie zgodnie z wytycznymi WHO powinniśmy je nosić wszyscy w miejscach publicznych, sklepach, biurach, urzędach i środkach komunikacji.

Maseczki jakie funkcjonują w służbie zdrowia zawdzięczamy Janowi Antoniemu Mikuliczowi-Radeckiemu – polskiemu chirurgowi, pionierowi nowych technik chirurgicznych, który na przełomie 1896-1897 wprowadził bawełnianą maseczkę ochronną, do dziś nosi ona nazwę „maska Mikulicza”.

Rodzaje maseczek ochronnych i ich konserwacja

Maseczki ochronne stanowią ważny element odzieży ochronnej, która ma zapewnić odpowiednie zabezpieczenie przed chorobami, drobnoustrojami, pyłami oraz oparami chemicznymi.

W związku z różnorodnym przeznaczeniem maseczek, dzielimy je na:

• chirurgiczn,
• antywirusowe,
• przeciwpyłowe,
• antysmogowe,
• półmaski.

Materia, z jakiej wykonane są maseczki pozwala podzielić je na:

• jednorazowe,
• wielokrotnego użytku.

Obecnie zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia stały się naszą codzienną ochroną twarzy w związku z pandemią. Na rynku dostępne są różnorodne maski – dziś poznamy najbardziej popularne, czyli materiałowe, wielokrotnego użytku oraz z filtrem węglowym.

Maseczki wielorazowe, materiałowe

Obecnie chętnie używane przez nas są wielorazowe maski wykonane najczęściej z bawełny, dzianiny, jerseyu, czy ręcznika papierowego. Rodzaj użytego materiału świadczy o trwałości i skuteczności maseczki, dlatego najlepiej postawić na 100% bawełnę, fizelinę lub jersey.

Materiał, z którego wykonana jest taka maseczka składa się z kilku warstw. Dodatkowo może posiadać warstwę flizeliny, która poprzez swoją gęstość dodatkowo zabezpiecza przed wirusami.

Ważnym elementem w profilaktyce jest odpowiednia dbałość o taką maskę.

Oto najważniejsze wskazówki dotyczące prawidłowego używania maseczki wielokrotnego użytku:

• Podczas zdejmowania maseczki pamiętamy by nie dotykać jej wierzchniej warstwy, gdyż to właśnie tam gromadzi się najwięcej bakterii i wirusów. Łapiemy maseczkę za troki lub gumki i wkładamy ją do foliowego woreczka i szczelnie zamykamy. W ten sposób przechowujemy maseczkę do czasu jej prania.
• By zminimalizować ryzyko przeniesienia drobnoustrojów z maseczki na dłonie, zakładamy jednorazowe rękawiczki i wrzucamy zawartość woreczka do pralki. Maseczki wielorazowe pierzemy w temperaturze minimum 60 stopni przez około 45 minut.
• Pamiętamy, by prać maseczki oddzielnie  – nigdy razem z innymi ubraniami
• Do prania maseczek wielorazowych używamy powszechnie dostępnych środków piorących.
• Gdy maseczki wyschną, prasujemy je używając maksymalnej temperatury i przechowujemy w czystym miejscu do następnego użycia.
• Maseczki możemy również zdezynfekować używając dostępnych na rynku środków do dezynfekcji. Używamy do tego preparatu antybakteryjnego na bazie alkoholu i spryskujemy nim powierzchnię maseczki. Pozostawiamy ją do całkowitego wyschnięcia
• Tego typu czynności nie możemy wykonywać w nieskończoność. Maseczki wielokrotnego użytku również tracą swoje właściwości ochronne po dłuższym czasie użytkowania -mogą się zniszczyć lub rozerwać Istnieje też możliwość pojawienia się drobnych uszkodzeń w materiale -to znak, że pora zmienić maskę.
• Nawet po wypraniu maseczka powinna być używana tylko przez jedną osobę.
• Jeśli maska podczas noszenia zaczyna być wilgotna, to znak, że należy ją zmienić.
• Kiedy planujemy dłuższy pobyt poza domem, dobrze mieć przy sobie maseczkę zapasową.
  

Maseczki z filtrem węglowym ( węglem aktywnym)

Maski z filtrem węglowym są używane głównie do ochrony przed pyłami, zanieczyszczeniami w powietrzu, chemikaliami, ale również doskonale sprawdzają się jako maski ochronne przed wirusami. Posiadają wymienne, wielowarstwowe filtry, które chronią układ oddechowy przed zanieczyszczeniami i są doskonałe również dla alergików. 

Dokonując zakupu maski z filtrem należy zwrócić uwagę na klasę ochrony maseczki – zarówno filtra jak i części twarzowej. Maski wykonane są ze sztywnych materiałów, dzięki czemu maska dokładnie przylega do twarzy (szczególnie chodzi o usta i nos)-posiadają kilka warstw włókniny oraz wymienny filtr, zaworki wydechowe, dzięki czemu możemy ich używać wielokrotnie.

Filtr stanowi najważniejszy element maski. Odpowiedź na pytanie, jak często powinno się go wymieniać, nie jest jednoznaczna. Zależy to od rodzaju filtra, intensywności użytkowania produktu, jak i jakości wdychanego za jego pośrednictwem powietrza. Jeśli więc mieszkamy w mieście o wysokim natężeniu smogu, a do tego np. biegamy lub uprawiamy inny sport, w trakcie którego wdychamy znacznie więcej powietrza niż podczas chodzenia, filtr również zużyje się szybciej.

Większość filtrów (w zależności od zanieczyszczenia powietrza) powinno się wymienić po 4-6 tygodniach lub 69 godzinach użytkowania. Pod wpływem wilgoci z wydychanego powietrza mogą zacząć się w nich bakterie i drobnoustroje, zagrażające układowi oddechowemu, dlatego nie powinno się przekraczać tego okresu. Należy stosować do momentu wyczucia przez użytkownika zapachu substancji toksycznych oraz wyraźnego zmniejszenia przepływu powietrza.

Wymiana filtra jest banalnie prosta -polega na demontażu zużytego egzemplarza i zamontowaniu w jego miejsce nowego.

Jak dbać o maskę z filtrem? Oto podstawowe informacje na temat korzystania z niej:

• Zewnętrzną część maski możemy bezpiecznie przetrzeć po każdym użyciu zwilżoną ściereczką z mikrofibry, która zatrzymuje zanieczyszczenia na swoich włóknach, póki nie zostaną one usunięte podczas prania (mikrofibra jest wytwarzana ze sztucznych włókien, co czyni je nieprzyjaznym środowiskiem dla bakterii)
• Raz na jakiś czas, na przykład podczas wymiany filtra na nowy, warto wyprać maskę (bez filtra i po zdemontowaniu zaworków wydechowych) ręcznie w wodzie do 40°C z dodatkiem delikatnego detergentu.
• Nie zaleca się dezynfekowania maski środkami na bazie alkoholu, ponieważ może to doprowadzić do uszkodzenia materiału.
• Jeśli zaworki nie są uszkodzone, nie wymagają wymiany. Zaworki są trwałe – w normalnym użytkowaniu, zgodnie z celem maski zaworki nie ulegają uszkodzeniu. Co miesiąc zaleca się przepłukanie zaworu ciepłą wodą, pozostawiając do wyschnięcia i stosując niewielką ilość talku, aby zapobiec przywieraniu zaworu.
• Po każdym użyciu odkładamy rozłożoną maskę w suchym i ciepłym miejscu, by filtr mógł wyschnąć.
• Zanim zdejmiemy maskę po powrocie do domu koniecznie dokładnie umyjmy ręce, by nie przenieść bakterii i wirusów na filtr.
• Po zdjęciu maski i odłożeniu jej w odpowiednie miejsce również pamiętajmy o umyciu rąk.
• Dopuszcza się możliwość pasteryzacji całej maski w piekarniku. Pasteryzacja to technika konserwacji za pomocą odpowiednio dobranego podgrzewania, by zniszczyć lub zahamować wzrost drobnoustrojów chorobotwórczych. Nagrzewa się piekarnik do temperatury 60-70°C z termoobiegiem, umieszcza się w nim maskę razem z filtrem na 30 min.

Co zrobić ze zużytą maseczką

Zużytą maseczkę ochronną należy w odpowiedni sposób zutylizować w zależności od jej przeznaczenia. Maska może stanowić zarówno odpad medyczny, jak i komunalny. Jeśli dana maseczka, stała się odpadem na skutek udzielania świadczeń zdrowotnych, prowadzenia badań lub doświadczeń naukowych w zakresie medycyny, lub korzystała z niej osoba zarażona wirusem – nie ma wątpliwości, iż jest to odpad medyczny i powinien zostać spalony.

Jeśli maska używana była przez osobę nie zarażoną, w celach profilaktycznych, może zostać zmieszana z innymi odpadami i zaliczona do odpadów komunalnych.

Podsumowanie

By dbać o maski, których używamy codziennie, w różnych okolicznościach, przez kilka godzin dziennie, wystarczy zachować podstawowe zasady korzystania z nich, o których napisano powyżej. Warto i należy zachować podstawowe zasady bezpieczeństwa, by jak najlepiej chronić siebie i swoich najbliższych przed wirusami, zanieczyszczeniami z powietrza, smogiem, pyłami i chemikaliami, czyli prócz noszenia maseczek zwróćmy uwagę na częste mycie rąk środkami do dezynfekcji, oraz powierzchni z których często korzystamy ( blaty, biurka, podłogi itp)

Wiadomym jest, że żadna, nawet najlepsza maseczka nie chroni w 100% przed wirusem, a jedynie zmniejsza ryzyko zakażenia i chronią osoby przebywające w naszym otoczeniu przed zakażeniem w przypadku, gdybyśmy byli zakażeni lub nosicielami wirusa. Szukając rzetelnych informacji na temat zaleceń i wytycznych związanych z używaniem maseczek, warto powoływać się na Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization) która posiada najnowsze dane i informacje w kategorii zdrowia -te informacje ważne są w obecnym czasie, gdy maski mają chronić nas przed COVID-em.